Als er één feest is waarbij alle Catalanen een kort nachtje slapen, is het wel de viering van Sant Joan. Het begin van de zomer en de langste dag van het jaar vieren ze op de stranden, dorps- en buurtpleinen en dakterrassen, waarbij één element in ieder geval niet mag ontbreken: de vreugdevuren, in het Catalaans fogueres genoemd.

Als er om je heen petards (knalvuurwerk) worden afgestoken, overal in bakkerijen coca’s (Catalaans gebak) te verkrijgen zijn en er lange rijen voor de tijdelijke vuurwerkstalletjes staan, weet je: de revetlla de Sant Joan komt eraan.  

Op 22 juni zit het schooljaar er weer op. De dag erop gebruiken de Catalanen om samen te komen met familie en vrienden, en om voorbereidingen te treffen voor het feest van die nacht. Op de pleinen worden lange tafels met stoelen buitengezet en barbecues tevoorschijn gehaald.  

‍Fogueres

Zodra de zon ondergaat worden op de dorps- en buurtpleinen, maar ook op de stranden in Barcelona en andere kustplaatsen, de fogueres aangestoken. Vaak bestaan deze uit oud hout van afgedankte meubels en andere spullen. Als het maar brandt, is het devies. Ze worden vaak de hele nacht door aan gehouden, terwijl de feestvierders rond het vuur met elkaar zingen, dansen, muziek maken en natuurlijk de traditionele coca eten. Wees ook niet verbaasd als je aanwezigen ineens over zo’n vreugdevuur ziet springen. Volgens sommigen brengt dat namelijk geluk.  

Zomerzonnewende

De kortste nacht en langste dag wordt al eeuwen gevierd: de reden voor de feestdag is dat de zon met Sant Joan haar hoogste punt bereikt, ook wel zomerzonnewende genoemd, voordat ze weer gaat dalen. De vroegste mediterrane beschavingen vierden de kortste nacht van het jaar al met vuur, om de zon, symbool van vruchtbaarheid, kracht bij te zetten of om boze geesten af te schrikken. In de loop der tijd namen de Christenen het van oorsprong heidense feest over en verbonden het aan de heilige Johannes, die op 24 juni stierf.  

De Vlam van Canigó

Het bekendste vuur tijdens Sant Joan is in Catalonië de zogenoemde Vlam van Canigó. Elk jaar gaat deze vlam langs alle Catalaanse steden en dorpen om de vreugdevuren aan te steken. De Vlam van Canigó blijft altijd branden en wordt gebruikt om het eerste vuur op 22 juni aan te steken, op de top van de Canigó-berg, net over de Franse grens. De volgende dag vertrekken vrijwilligers met fakkels die van dat vreugdevuur zijn ontstoken naar alle uithoeken van Catalonië om volgens de traditie alle vuren aan te steken in de nacht van Sant Joan  

Vuurwerk

Tegenwoordig maakt ook vuurwerk steevast onderdeel uit van de Sant Joan-traditie. Tijdens de nacht van Sant Joan is het voor één keer toegestaan om zelf vuurwerk af te steken. Dat gebeurt zelfs op veel grotere schaal dan met Oud en Nieuw. Veel dorpen en steden organiseren ook vuurwerkspektakels rond middernacht. Ook vinden de populaire correfocs plaats, waarbij groepen verkleed als duivels of draken met vuurwerk langs de toeschouwers rennen of dansen op het ritme van opzwepende muziek. Een waar spektakel om mee te maken!

Officiële feestdag

Na een drukke en luidruchtige nacht domineert in de ochtend van 24 juni de stilte in de straten van de Catalaanse dorpen en steden, omdat de bevolking moe is na een kort nachtje slapen. Pas in de vroege namiddag is er weer leven in de brouwerij, maar veel is er dan niet te doen, omdat 24 juni een officiële feestdag is. 

De coca van Sant Joan

Bij Sant Joan hoort ook lekker eten. Een typisch Catalaans gerecht om te eten tijdens Sant Joan is de coca, een deeggerecht dat verkrijgbaar is met marsepein, room of slagroom en is versierd met pijnboompitten en of gekonfijt fruit. Catalanen drinken er natuurlijk graag een glas cava bij.  

Header foto: Vuurwerk in Castell-Platja d’Aro © Ajuntament Castell-Platja d’Aro